میلاد رضانژاد|کارشناس مراقبت از زخم: پانسمان هیدروکلوئید یک محیط درمانی مرطوب و محافظ را ایجاد می کنند که از زخم های تمیز محافظت می کند در حالی که به آنزیم های بدن کمک می کند تا زخم ها را سریع تر بهبود بخشد. این پانسمان ها منحصر به فرد هستند زیرا نیازی به تعویض های پیاپی و روزانه پانسمان ندارند و استفاده از آنها آسان است.

ویژگی های هیدروکلوئید:

• محتوای ساختاری ژل مانند. (راحتی و آسایش برای بیمار).
• دارای لایه پشتی ضد آب، که اغلب از پلی اورتان ساخته شده است.
• در شکل ها و ضخامت های متنوعی موجود هستند.
• در مدل های با چسب و بدون چسب و یا با حاشیه چسبی.
• مخصوصاً برای مناطقی که سخت پانسمان می شوند مانند آرنج و پاشنه پا ساخته شده است.

(تصویر: پانسمان هیدروکلوئید در زخم پا)

چه زمانی پانسمان های هیدروکلوئید مناسب هستند؟

این پانسمان ها در موارد زیر می توانند استفاده شوند:

• زخم های تمیز و بدون عفونت
• زخم های عاری از خاک یا سایر اجسام خارجی
• زخم های خشک بدون ترشح یا کم ترشح
• زخم های با ضخامت متوسط

از آنجا که این پانسمان ها انعطاف پذیر و مقاوم در برابر آب هستند ، همچنین برای زخم هایی که اخیراً بهبود یافته یا برای زخم های تا حدی بهبود یافته با بافت گرانوله که نیاز به محافظت در برابر صدمات سطحی دارند، یک لایه محافظ عالی ایجاد می کنند. علاوه بر این ، یک پانسمان هیدروکلوئیدی می تواند زخم و اطراف یک زخم را پوشش دهد و محافظت کند تا بدن نیازی به استفاده از انرژی زیادی برای بهبود زخم نداشته باشد.

نحوه استفاده

• دست ها را بشویید و دستکش بپوشید.
• با توجه به تاریخ اعمال پانسمان ، پانسمان قبلی را بردارید دور بیندازید.
• دستکش هایتان را دور بیندازید ، دست ها را بشویید و دستکش های جدیدی بپوشید.
• زخم را با آب مقطر، سرم شستشو و یا محلول پاک کننده زخم تمیز کنید.
• زخم را با گاز تمیز خشک کنید.
• دستکش هایتان را دور بیندازید ، دست ها را بشویید و دستکش های جدیدی بپوشید.
• یک محافظ رطوبت را روی پوست های اطراف زخم بمالید(کرم بریر و یا اسپری محافظ). روی زخمهای عمیق تر، طبق دستورالعمل با پرکننده زخم پانسمان کنید.
• پانسمان هیدروکلوئیدی را انتخاب کنید که ۱-۲ اینچ از زخم بزرگتر باشد.
• پانسمان هیدروکلوئید را بین دست ها نگه دارید تا گرم شود تا بهتر بچسبد.
• کاور پشتی را از پانسمان هیدروکلوئید جدا کنید.
• پانسمان را از وسط تا کنید و به طرف بالا نگه دارید و پانسمان را از مرکز زخم به بیرون اعمال کنید.
• پانسمان صاف از مرکز به بیرون چسبانیده شود. برای بهبود چسبندگی روی آن کمی فشار دهید و نگه دارید. اگر پانسمان چسب ندارد ، یا برای اطمینان بیشتر از نوار چسب استفاده کنید.
• زباله ها را در سطل عفونی دور بریزید ، دستکش ها را برداشته و آنها را دور بیندازید. دست ها را مجدد بشویید.

روش برداشتن پانسمان

• روی پوست در نزدیکی لبه پانسمان فشار بدهید و چسب را از یک طرف بلند کنید.
• به این کار ادامه دهید تا لبه های پانسمان را بلند کنید تا تمام چسب آزاد شود.
• با احتیاط پانسمان را از روی زخم در جهت رشد مو بردارید.
• در صورت نیاز به پانسمان جدید ، با استفاده از مراحل بالا دوباره پانسمان کنید.

زمان های تعویض پانسمان هیدروکلوئید

به طور کلی، پانسمان های هیدروکلوئید از ۳ تا ۷ روز ماندگاری دارند. بعضی اوقات پانسمان زودتر در لبه ها باز می شود. اگر چنین اتفاقی افتاد باید زودتر پانسمان را تعویض کنید. از آنجا که این پانسمان ها زخم را مرطوب نگه می دارند و محافظت می کنند(منظور حفظ رطوبت متعادل زخم جهت التیام آن است)، نیازی به تمیز کردن روزانه زخم نیست. در حقیقت، زخم هایی که تحت پوشش پانسمان های هیدروکلوئید قرار گرفته اند زودتر التیام می یابند.

از آنجایی که زخم پوشیده شده با پانسمان هیدروکلوئید قابل بررسی و مشاهده نیست( کمپانی اسمیت اند نفیو پانسمان هیدروکلوئید شفاف تولید می کند)، بنابراین استفاده از این نوع پانسمانها فقط روی زخمهایی که کاملاً تمیز هستند کاربرد دارد.

مزایای استفاده از پانسمان هیدروکلوئید

پانسمان هیدروکلوئید بیشتر از اکثر انواع پانسمان ها ماندگاری دارند، بنابراین دفعات تعویض پانسمان بسیار کاهش می یابد. آنها به راحتی قابل استفاده بر روی زخم هستند و در انواع مختلفی از زخم ها به اشکال و اندازه های مختلف استفاده می شوند. از پانسمان هیدروکلوئید همچنین می توان همراه با کمپرس وریدی (استاکینت یا جوراب واریس و..) استفاده کرد. علاوه بر این ، هیدروکلوئید ها اغلب می توانند بهبود سریعتر را کنند زیرا:

• یک محیط مرطوب فراهم می کنند که به آنزیم های بدن کمک می کند تا به بهبودی سریع تر کمک کنند.
• در مقابل باکتری ها و سایر آلودگی ها غیرقابل نفوذ هستند.
• به زخم نمی چسبد
• در حرکت و کشش بدن انعطاف پذیر هستند.

موارد منع مصرف و معایب هیدروکلوئید ها

این نوع پانسمان ها برای همه زخم ها مناسب نیست و در صورت وجود اگزودای زیاد و یا عفونت ، نباید از آنها استفاده شود. سایر معایب آن عبارتند از:

• ارزیابی زخم از طریق پانسمان می تواند دشوار باشد(به جزء پانسمان هیدروکلوئید شفاف).
• بانداژها ممکن است در لبه ها پیچیده یا چرخانده شوند.
• بعضی اوقات پانسمان به زخم می چسبد و باعث آسیب به پوست های شکننده در زمان تعویض پانسمان می شود.
• پانسمان ها می توانند باعث لیچ افتادن اطراف زخم(Maceration) یا هایپرگرانوله شدن زخم شوند.

استفاده از پانسمان هیدروکلوئید در بیماران دیابتی

به طور کلی ، از پانسمان هیدروکلوئید باید بر روی افراد مبتلا به دیابت ، به ویژه در زخم های پا ، بسیار با احتیاط استفاده شود. فقط در پاهای دیابتی استفاده کنید در صورتی که:

• یک ارزیابی دقیق از بیمار انجام شده است.
• زخم فقط سطحی است و هیچ نشانه ای از عفونت وجود ندارد.
• اگزودای کم تا متوسط وجود دارد.
• علائم ایسکمی وجود ندارد.
• پانسمان بصورت متناوب تعویض شود.